مشاور معاون رئيس‌جمهور آمريکا با حضور در نشستي به ميزباني انديشکده رند، به تحليل روابط با تهران در دوران پس از اجراي برجام پرداخت.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، انديشکده آمريکايي «رند» با برگزاري کنفرانسي به واکاوي مزايا و چالش‌هاي پيش‌رو پس از اجراي توافق هسته‌اي ايران با کشورهاي 5+1 پرداخت.
کالين کال، معاون دستيار اوباما و مشاور امنيت ملي جو بايدن معاون رئيس‌جمهور آمريکا با حضور در کنفرانس در مرکز «انديشکده رند» اظهار داشت: «توافق هسته‌اي ايران قوي‌ترين توافق محقق‌شده در زمينه منع گسترش تسليحات است اما عملکرد ايران (در حوزه‌هاي غير هسته‌اي) در روزهاي پس از اجراي «برجام» چندان بي‌عيب و نقص نبوده است.»
کال اين اظهارات را در ابتداي نشست يک روزه انديشکده رند مطرح کرد. اغلب کارشناسان در اين نشست عنوان کردند که توافق هسته‌اي عليرغم ايجاد بهبود در برخي شرايط، موجب توقف «اقدامات تحريک‌آميز ايران» در منطقه نشده است.
«داليا دسا کي» مدير بخش سياست عمومي خاورميانه و يکي از دانشمندان ارشد سياسي اين انديشکده نيز تاکيد کرد: «آنچه از ايران در اجراي تعهداتش پس از برجام ديده مي‌شود تصويري درهم است که در برخي بخش‌ها شاهد پيشرفت بوده‌ايم و در برخي ديگر همچنان تمرد و نافرماني ادامه دارد.»
کال در بخش ديگري از اظهارات خود گفت ايران موشک‌‌هاي بالستيک خود را آزمايش مي‌کند، در خليج‌فارس رفتارهاي تحريک‌آميز انجام داده، ملوانان آمريکايي را بازداشت مي‌کند و همچنان به حمايت از بشار اسد در سوريه و ساير دشمنان آمريکا ادامه مي‌دهد. با اين حال، ايران با سرعت اقدامات متعهد شده در توافق را انجام مي‌دهد، ملوانان و ديگر زندانيان آمريکايي در بند خود را آزاد کرده و انتخابات اخير اين کشور نيز نشان داد که ميانه‌روها در حال بهره‌‌برداري از شرايط هستند.
اين مقام آمريکايي گفت يکي از مزاياي توافق هسته‌اي ايران ايجاد خط ارتباطي جديد ميان تهران و واشنگتن است. اين ارتباط کمک مي‌کند تا پيشروي ابتدايي ايران بسوي اجراي مفاد توافق تسهيل شده و همچنين (بعنوان مثال) از تبديل‌شدن بازداشت ملوانان آمريکايي به بحراني دراز مدت جلوگيري شود.
وي افزود: «آنچه ما در ماه‌هاي پس از توافق شاهد هستيم اين است که اين پتانسيل وجود دارد که ايران دريابد که تعامل بيشتر با جامعه بين‌الملل، منافعي به همراه دارد. گرچه نبايد انتظار داشت که اين درک به سرعت رخ دهد. قرار نيست اين مثل کليد برق باشد.»
با اين حال، برخي حضار در اين کنفرانس از وجود يک پويايي جديد در روابط ميان ايران و آمريکا صحبت کردند. مدير مرکز خاورميانه انديشکده «رند» در اين خصوص تصريح کرد: «ما نبايد اين عامل تغييردهنده بازي را دست کم بگيريم. در عين حال نبايد به آنچه تاکنون محقق شده راضي شد و يا با چالش‌هاي بالقوه کنار آمد. مهم اين است که به ياد داشته باشيم که فرصت‌هايي در اين روابط وجود دارد.»
عليرضا نادر، تحليلگر ارشد سياست بين‌الملل در انديشکده نيز خاطرنشان کرد: «دولت ايران عليرغم اينکه همچنان آمريکا را دشمن خود مي‌داند، اما نياز خود به برقراري خطوط ارتباط با ايالات‌متحده را تشخيص داده است. مقامات ايراني اکنون اجازه مذاکره را داده‌‌اند. (سياست) ايران تعديل نشده و اساسا منافع و سياست‌گذاري‌هاي آن همان رويکرد پيشين را دارد. آنچه تغيير کرده اين است که اکنون ايران از ديپلماسي بعنوان ابزار سياست خارجي خود استفاده مي‌کند.»
ترکي‌الفيصل، رييس مرکز پژوهش و مطالعات اسلامي نيز گفت: «توافق هسته‌اي مسير ايران براي دستيابي به سلاح هسته‌اي طي ده تا پانزده سال آينده را مسدود کرد اما تهديدات درازمدت ناشي از تمايل تهران به افزايش نفوذ در منطقه و فراتر از آن را کاهش نداده است. توافق هسته‌اي در چشم بر هم زدني به تاريخ انقضا مي‌رسد و پس از آن چه اتفاقي خواهد افتاد؟»
چاک فرليچ، از اعضاي ارشد دانشگاه هاروارد و معاون مشاور سابق امنيت ملي اسرائيل نيز تاکيد کرد: «توافق هسته‌اي ايران فاقد هرگونه ضمانت درازمدت است. به احتمال فراوان ايران تنها تا چند سال آينده اين توافق را اجرا مي‌کند و سوال اينجاست که پس از آن، يعني پس از 10 تا 15 سال چه روي مي‌دهد؟ شک ندارم که آنها با شدت هرچه تمامتر به راه پيشين خود (تداوم برنامه هسته‌اي) ادامه خواهند داد.»
کارن اليوت هاوس، رياست يکي از انجمن‌هاي انديشکده و نويسنده مقاله اخير انديشکده درباره عربستان اينگونه مبحث را ادامه داد: «سفر اخيرم به عربستان نشان داد که تمرکز اصلي (رياض) نه فقط بر معامله هسته‌اي ايران بلکه بر ابعاد گسترده‌تري از رفتارهاي ايران است. آنها (سعودي‌ها) بر خرابکاري‌هاي ايران در سراسر منطقه متمرکز شده‌اند. برخي در منطقه معتقدند توافق هسته‌اي و لغو تحريم‌هاي اقتصادي، ايران را تهديدي بزرگتر کرده است. آنها (ايراني‌ها) اکنون پول نيز براي انجام اقدامات خود بدست آورده‌اند.»
جيمز دابينز، يکي از اعضاي ارشد بخش ديپلماسي و امنيتي انديشکده دراين باره گفت: «توافق مي‌تواند زمينه‌ساز فرصت‌هايي براي تعامل بيشتر ميان تهران و واشنگتن باشد و وقتي چنين تعاملي ايجاد مي‌شود بايد آن را حفظ کرده و مستدام کرد. فکر نمي‌کنم فرصت‌ها بلافاصله موجود شوند بلکه معتقدم بايد ببينيم آيا ايران مايل به گفتگوهاي معنادار با واشنگتن هست يا خير.»